Tarama testi, hamilelik döneminde bebeğin sağlığını önceden kontrol etmek amacıyla kullanılır. Testin kapsamı; annenin yaşı, tıbbi geçmişi ve risk durumuna göre değişir. Bu test, kesin sonuç vermez, sağlıkla ilgili şüpheli durumları belirlemeye yöneliktir.
Tarama testi, gebeliğin farklı dönemlerinde uygulanabilir. İlk üç ayda yapılan ikili test, hormon seviyeleri ve ultrason bulgularıyla kromozom bozukluğu riskini belirler. İkinci trimesterda ise üçlü veya dörtlü tarama testleri uygulanmaya başlanır. Bu testler, erken tanı ve önlem açısından önemlidir ve doğum öncesi yaygın şekilde kullanılır.
Tarama Testi Nasıl Yapılır?
Tarama testi, hamileliğin belirli dönemlerinde yapılan ve bebekte genetik ya da kromozomal bir hastalık riski taşıyıp taşımadığını belirlemeye yardımcı olan bir tarama testidir. Testlerin uygulanabilmesi için anne adayından kan alınır ve ultrason ile gebelik durumu detaylı şekilde değerlendirilir.
Özellikle down sendromlu bebekler, trizomi 18 ve trizomi 13 gibi kromozomal bozuklukların riskini belirlemek amacıyla uygulanır. Tarama testleri tanı testi değildir; yani doğrudan hastalık teşhisi koymaz, sadece risk değerlendirmesi sunar.
Tarama testi ne zaman yapılır sorusu anne adaylarının merak ettiği bir konudur. İkili tarama testi, hamileliğin erken döneminde, yani 11 ila 14. haftalar arasında gerçekleştirilen en yaygın testlerden biridir. Bu testte, annenin kanındaki bazı hormon düzeylerine bakılır ve aynı zamanda bebeğin ense kalınlığı gibi bazı ölçümler ultrason yardımıyla belirlenir. Bu veriler doğrultusunda bebeğin genetik hastalık taşıma olasılığı değerlendirilir.
Tarama testinin kesinliği ve güvenilirliği çeşitli faktöre dayanır. Özellikle anne yaşı, sonuçların analizinde kritik bir etkendir. 35 yaşın üzerindeki hamilelerde genetik anomalilerin daha yaygın olması nedeniyle, bu gruptaki hamilelere tarama testlerinin yanı sıra tanı testleri de tavsiye edilir.
Tarama testleri sırasında değerlendirilen başlıca unsurlar şunlardır:
- Gebelik haftası doğrulaması
- Vücut kitle endeksi
- Kanda bakılan hormon düzeyleri
- Ultrason ile ölçülen ense kalınlığı ve burun kemiği ölçümü
Bu veriler temel alınarak hazırlanan tarama testi sonuçları, kadın hastalıkları ve doğum uzmanları tarafından ayrıntılı bir şekilde değerlendirilir. Tarama bulguları riskli bir duruma işaret ediyorsa ileri düzey testler (örneğin amniyosentez veya CVS) önerilir. Böylece, risk altında olan bebeklerde erken teşhis ve planlama şansı elde edilir.
Tarama testleri, her anne adayının bilgi sahibi olması gereken, gebeliğin güvenle sürdürülebilmesi açısından önemli bir adımdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Tarama testleri, bebekte kromozomal anomali varlığını doğrudan göstermez. Bunun yerine risk oranlarını belirleyerek tanı testlerine yönlendirme gerekliliğini değerlendirir.
Değerlendirme sonucunda risk faktörü yüksek çıkarsa, doktorunuz sizi amniyosentez ya da CVS (koryon villus biyopsisi) gibi ileri düzey tanı testlerine yönlendirebilir. Genetik veriler üzerinden inceleme yapan bu testler kesin sonuç verir.
- İkili test, gebeliğin ilk trimesterinde uygulanan temel tarama testlerinden biridir.
- Üçlü test, ikinci trimesterde yapılan ve üç farklı hormon seviyesini ölçen bir testtir.
- Dörtlü test, üçlü testin değerlendirdiği hormonlara ek olarak inhibin-A seviyesini de değerlendirerek, daha hassas bir risk analizi sağlar.
Hayır, tarama testleri tamamen non-invaziv (girişimsel olmayan) işlemler olarak kabul edilir. Anne kanından örnekler ve ultrason ölçümleri ile gerçekleştirilir. Bu nedenle anneye veya bebeğe fiziksel bir risk oluşturmaz.
Tarama testleri yasal olarak zorunluluk taşımaz; fakat gebeliğin erken safhalarında bilgi edinmek, ailelerin doğru ve zamanında kararlar almasını sağlar. Özellikle ileri yaşta gebeliklerde tavsiye edilir.
İkili, üçlü ve dörtlü tarama testleriyle ilgili detaylı bilgi ve randevu için Denge Tıp’a başvurabilirsiniz.
