Eritrosit denilen kırmızı kan hücreleri (alyuvar), yaşam için gerekli olan oksijeni, bu hücrelerin yapısında bulunan hemoglobin molekülünün içerisindeki Demire bağlanarak dokulara taşır. Nefes alındığı zaman akciğerlerde bulunan eritrositlere oksijen girer ve atom özelliği nedeniyle eritrositlerde bulunan demire bağlanarak kan dolaşımı yoluyla, hedef dokulara taşınır. Burada kullanılan oksijen karbondioksit’e dönüşür ve yine aynı yolla akciğere taşınarak, verilen nefes ile dışarı atılır. Yeniden oksijen alınarak tekrar dokulara taşınır ve bu dönüşüm bu şekilde 24 saatte yaklaşık 20-25000 kere devam eder. Oksijenin önemi vücuttaki tüm metabolik işlemler için enerji kaynağı olarak kullanılmasıdır. Bu enerjinin insan fizyolojisindeki tanımı ATP (Adenozin trifosfat) molekülüdür ve depolanmaz ve ancak oksijen varlığında nerede ihtiyaç varsa orada sentezlenir. Vücutta yaşam için gerçekleşen tüm işlemler için bu molekülün taşıdığı yüksek enerjili fosfat bağından yararlanılır (protein, hormon, yağ sentezleri, hormon yapımı, kas metabolizması, kemik metabolizması, yeni hücrelerin yapımı, artık molekül ve iyon atılımı, transport sistemleri, beyin ve bilinç fonksiyonları, sinir iletimleri ve benzer tüm yaşamsal işlevler oksijenin varlığında sentezlenen ATP molekülü ile gerçekleşir. Buna Aerobik Solunum denir. Oksijen yokluğuna vücut ancak 3-4 dakika dayanabilir. Beyin hücreleri ölür, kalp durur.
Demir eksikliğinde dokulara yeterli miktarda oksijen taşınamayacağı için genel metabolik aktivitelerde yavaşlama ve yetersizlik belirtileri başlar. Bu duruma Demir Eksikliği Anemisi denir. Bunun farklı nedenleri olabilir. Demirin yeterince emilememesi, diyette yeterince demir alınmaması, demir kaybına neden olan kanamalar, Demir içeren hemoglobin molekülünün herhangi bir nedenle sentezlenememesi veya eksikliği, demir taşıyan eritrositlerin kemik iliği ve dalakta yapımı ile ilgili sorunlar gibi nedenler başlıca nedenlerdir.
Gıdalarla alınan Demir, bağırsaklarda C vitamini, B12 Vitamini ve Intrinsik faktör adlı protenlerin yardımıyla emildikten sonra Transferrin adındaki protein tarafından dokulara ve karaciğere taşınır.Bunun nedeni serbest demir +3 seviyesinde bir atomdur ve suda bu haliyle çözünmez dolayısıyla kanda taşınamaz. Transferrin doğada bulunan Fe +3 için yüksek bir afiniteye sahiptir, onu Fe +2 ye okside eder böylece taşınmasını sağlar. Kullanılmayan demir Ferritin adlı karaciğerde yapılan proteine bağlanarak depolanır. Eğer gıdayla alınan demir yetersizse, Transferrin molekülünün daha çok demir bağlaması için bağlama kapasitesi yükselir. Ferritin adlı depo demir molekülü daha fazla demir depolamak için sentezi artar. Bu metabolizma demir eksikliği anemisine vücudun cevabıdır.
Yorum:Demir eksikliğinde aneminin nedeninin tanımlanması için bazı ilave testlere gerek vardır. Bunlar Hematokrit dediğimiz total kan hacminin içinde bulunan eritrosit hücresinin miktarı, eritrositlerin normal boyuttan küçük olması ve içeriklerindeki hemoglobinin miktarını gösteren tam kan (CBC) analizleri, ilk bilgileri verebilir. Ayrıca demirin emilim ve taşınması, depolanması ile ilgili transferrin, ferritin, B12 ve intrinsik faktör analizleri de doktora kandaki demir eksikliği nedenleri hakkında fikir verir. Kişide belirtileri halsizlik, dikkat bozukluğu, baş ağrısı, baş dönmesi, kulak çınlaması, baygınlık hissi, soluk beniz ve ağızda yaralar gibi sorunlardır. Tedavi edilmezse hızlı ve düzensiz kalp atışları (oksijen eksikliğini telafi etmek için kalbin daha fazla kan pompalamaya başlaması) ve daha ağır hastalıklar halinde seyreder.
Numune: Koldan alınan venöz kan. Açlık gerekirir.
Çalışma Günü: Her gün
Sonuç Zamanı: Aynı gün 18:00
